COVID-19 ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်

Ministry of Information/ Naypyitaw / January 15, 2021

သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အမှတ် (၁/ ၂၀၂၁)

၁။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးတွင် ဖြစ်ပွားသော COVID-19 ကပ်ရောဂါဘေးကြောင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်သည် အခြားသော ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ များနည်းတူ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လည်း ကံအကြောင်းမသင့်သည့်နှစ်တစ်နှစ် ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းကပ်ရောဂါသည် ရောဂါဖြစ်ပွားသည့် နိုင်ငံများ၏ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးနှင့်နိုင်ငံရေး အခြေအနေများအပေါ် ပြင်းထန်စွာ ရိုက်ခတ်မှုနှင့်အတူ အဆိုပါ နိုင်ငံများရှိ လူသားမျိုးနွယ်တို့၏ ကောင်းကျိုးချမ်းသာများကို သိသိသာသာ ယုတ်လျော့စေခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း အဆိုပါ အခြေအနေ ဆိုးမှ လွတ်မြောက်နိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပါ။

၂။ ဤကဲ့သို့ ဆိုးရွားလှသောအခြေအနေများတွင် လူသားအားလုံးအတွက် လူ့အခွင့်အရေးခံစားရရှိမှု ခိုင်မြဲစေရန် ကြိုးပမ်းမှု အရှိန်အဟုန်ကို လျော့ပါးစေပြီး အချို့သောနေရာများတွင် ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းမှုများပင် ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါသည်။ ကပ်ရောဂါသည် လူသားတို့၏ အသက်ရှင်သန်ခွင့်နှင့် ကျန်းမာရေးတို့ကို တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်အန္တရာယ်ပြုခဲ့ပြီး အခြားသော အခြေခံ အခွင့်အရေး များဖြစ်သည့် အလုပ်အကိုင်၊ သာတူညီမျှမှု၊ သတင်းအချက်အလက်ရရှိမှု၊ ခွဲခြားမှု မရှိခြင်း၊ ပညာရေး၊ လွတ်လပ်စွာ ရွှေ့ပြောင်း သွားလာမှု အခွင့်အရေးများကို သွယ်ဝိုက်၍ ထိခိုက်နစ်နာစေခဲ့ကာ အချို့သော ကိစ္စရပ်များတွင် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောကြား ခွင့်ကိုပင် ထိပါးစေခဲ့ပါသည်။ COVID-19 ကပ်ရောဂါကို တွန်းလှန်ရေးအတွက် ရုန်းကန်ကြိုးစားရာတွင် တစ်ခါတစ်ရံ၌ လူ့အခွင့် အရေး များကို လျစ်လျူရှုရမှုများရှိခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်အစိုးရများအနေဖြင့် ကပ်ရောဂါကို အောင်မြင်စွာ တွန်းလှန်ဖြတ်ကျော် နိုင်ရေး အတွက် ပြည်သူများက ပါဝင် ဆောင်ရွက်လာစေရန် စည်းရုံးအားထုတ်မှုများကို ရွေးချယ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ရပေသည်။

၃။ ကမ္ဘာ့ကူးစက်ရောဂါ၏ အောက်တွင် COVID-19 ကပ်ရောဂါ ကုသမှုခံယူရရှိရေးနှင့် ပညာသင်ယူမှုတို့အတွက် ထပ်လောင်း အခက်အခဲအတားအဆီးများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့်နည်းတူ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများ၊ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုများ၊ အလုပ်သမားများကို အလွယ် တကူ အလုပ်မှ ထုတ်ပယ်မှုများ၊ လွတ်လပ်စွာ သွားလာမှုနှင့် ထုတ်ဖော်ပြောကြားမှုတို့ကို အလွန်အမင်း ကန့်သတ် တားမြစ်ခြင်းများ၊ သတင်းအချက်အလက်ရပိုင်ခွင့်ကို တားဆီးခြင်းများ၊ ပြည်တွင်း ရွှေ့ပြောင်းမှုများနှင့် အတင်းအကျပ် ပြောင်းရွှေ့ စေမှုများကဲ့သို့သော လူ့အခွင့်အရေး ဖောက်ဖျက်မှုများ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော စိုးရိမ်မှုများ၊ သတင်းများလည်း ထွက်ပေါ်လျက်ရှိပါသည်။

၄။ အထက်ဖော်ပြပါ အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု အများအပြားကို မေတ္တာစေတနာထားခြင်း၊ နားလည်စာနာမှုရှိခြင်းဖြင့် ပိုမိုလျော့ပါး လာစေရန် မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် လူမှု-ယဉ်ကျေးမှု အခြေအနေကောင်းများ ရှိနေပြီးဖြစ်ပါသည်။ ခြွင်းချက်ဖြစ်သည့် ဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်သော ကိစ္စရပ်များ ရှိနေနိုင်သေးသော်လည်း တာဝန်ရှိသူများက ယင်းတို့ကို ပြုပြင်ရန် အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

၅။ မျက်မှောက်ကာလတွင် ကုမ္ပဏီများစွာက တီထွင်ထားသော COVID-19 ကာကွယ်ဆေး ပေါ်ထွန်းလာခြင်းသည် နှစ်သစ်တွင် မျှော်လင့်ချက်များ မြင့်တက်လာစေပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်သည် ကမ္ဘာ့ကူးစက်ရောဂါခြိမ်းခြောက်မှုကို တန်ပြန် တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုဖြစ်လာမည့် အလားအလာဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ကြီးက ကာကွယ်ဆေးကို ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံများအားလုံးသို့ အညီအမျှခွဲဝေရန် စည်းရုံးပြောဆို၍ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက် လျက်ရှိသော်လည်း ကာကွယ်ဆေး ရရှိရေး အခင်း အကျင်းမှာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှု အားနည်းလျက်ရှိပုံပေါ်ပါသည်။ ချမ်းသာ၍ အင်အားကြီး သောနိုင်ငံများက ကာကွယ်ဆေးကို အမှန်တကယ်ထုတ်လုပ် ခြင်းမပြုမီနှင့် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများ၏ သဘောတူခွင့်ပြုချက် မရရှိမီကတည်းကပင် အကန့်အသတ်ရှိနေသည့် ကာကွယ်ဆေးကို ကြိုတင်ဝယ်ယူ၍ သိုလှောင်မှုများ ပြုလုပ်နေကြပါသည်။ ကာကွယ်ဆေး၏ အကျိုးအာနိသင်ရှိမှု နှင့်စပ်လျဉ်း၍လည်း စိုးရိမ်ပူပန်မှုအချို့ ရှိနေပါသည်။

၆။ မြန်မာ့ခေါင်းဆောင်များ၏ ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေအများစုအတွက် လုံလောက်သည့် ကာကွယ်ဆေးအရေအတွက်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ရရှိမည်ဖြစ်ပြီး ထပ်မံလိုအပ်သည့် အရေအတွက်ကို ဖြည့်တင်းရန်အတွက် မိတ်ဖက် နိုင်ငံများထံမှ ကာကွယ်ဆေးထပ်မံရရှိနိုင်ရေး လိုအပ်သည့် စီစဉ်ဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်းလည်း ကြားသိ ရပါသည်။ ဤသို့လုပ်ဆောင်ရာတွင် ကာကွယ်ဆေးဝယ်ယူရန် နိုင်ငံခြားငွေ အမြောက်အမြားသုံးစွဲရန် လိုအပ်သည်သာမက အလွန် အေးသော အပူချိန်တွင် ထိန်းသိမ်းထားရှိရန် လိုအပ်သည့် ကာကွယ်ဆေးကို သိမ်းဆည်းသိုလှောင်ရန်၊ ပို့ဆောင်ဖြန့်ဖြူးရန်၊ ဖြန့်ချိရန်နှင့် နောက်ဆုံးထိုးနှံရန် ငွေကြေး၊ လူသား ရင်းမြစ်နှင့် စီမံဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ ရင်းမြစ်များလည်း လိုအပ်ပါသည်။ နိုင်ငံလူဦးရေ အတော်များများသည် မတူညီ သော မြေမျက်နှာသွင်ပြင်များရှိသည့် ကျယ်ပြန့်သောဒေသအနှံ့တွင် ပြန့်ကျဲနေထိုင်လျက်ရှိသဖြင့် သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများအဖို့ ကြီးမားရှုပ်ထွေးခက်ခဲသော လုပ်ငန်းကြီးဖြစ်ပါသည်။ ယခင်က မဆောင်ရွက်ခဲ့ဖူးသည့် ကြိုးပမ်းမှု ဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့၏ အရင်းအမြစ်အနည်းအပါးကို အဆုံးစွန်အထိ သုံးရမည်ဖြစ်ပါသည်။

၇။ လတ်တလောတွင် တစ်ချိန်တည်း၌ အားလုံးကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးရန် မဖြစ်နိုင်ဘဲ ကာကွယ်ဆေးရရှိမှု အကန့် အသတ် များရှိခြင်းကြောင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းအတွက် ဦးစားပေးအစီအမံတစ်ရပ်ရေးဆွဲရန် လိုအပ်ပါသည်။ စေတနာ့ဝန်ထမ်းများ အပါအဝင် ရှေ့တန်းမျက်နှာစာမှ ကျန်းမာရေးလုပ်သားများကို ပထမဆုံးအုပ်စုအဖြစ် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးသင့်ကြောင်း လူတိုင်းက သဘောတူကြပါသည်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်ကို စတင်ဆောင်ရွက် လျက်ရှိသော အခြားနိုင်ငံများ၏ အတွေ့ အကြုံများမှ ကျွန်ုပ်တို့လေ့လာနိုင်သော်လည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း အစီအစဉ်တွင် နိုင်ငံ၏လူဦးရေကို အပိုင်း ကဏ္ဍများ အလိုက် ခွဲ၍ သတ်မှတ်စီစဉ်ခြင်းသည် ပိုမိုခက်ခဲမည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်မည့် အစီအမံကို အခြား နိုင်ငံများကဲ့သို့ ထပ်တူဆောင်ရွက်နိုင်မည် မဟုတ်ဘဲ လူမှုရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအခြေအနေများ မတူကွဲပြားပြီး ကိုယ်ပိုင်နည်းလမ်းဖြင့် ထူးခြားမှုရှိသော မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေနှင့် ကိုက်ညီသည့် အစီအမံကို စီစဉ်ဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့်လည်း ယင်းအချက်များကို သတိပြုမိမည်ဖြစ်ပြီး မိမိတို့နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူများနှင့် သင့်လျော် သော အစီအမံများကို စီမံဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သံသယဖြစ်ဖွယ် မရှိပါ။

၈။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ဖြစ်နိုင်သမျှ အကောင်းဆုံးသော နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေဆောင်ရွက်ရာတွင် လူ့အခွင့်အရေးအမြင် ရှုထောင့်သည်လည်း အခြားအမျိုးမျိုးသော စဉ်းစားရမည့်အချက်များကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမည်ဟု မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသား လူ့အခွင့် အရေးကော်မရှင်အနေဖြင့် ယုံကြည်ပါသည်။ ယင်းနည်းလမ်းဖြင့် ပြည်သူများ၏ အသက်ရှင်သန်ခွင့်နှင့် ကျန်းမာရေးတို့ကို မြှင့်တင်သကဲ့သို့ အခြားအခွင့်အရေးအမျိုးမျိုးကိုလည်း ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင် မည်ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကနဦး ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံရန်အတွက် ရွေးချယ်ခံရရန် အလားအလာ ရှိသူများမှာ စီမံခန့်ခွဲရေးတွင် အရေးကြီးသောပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အသက် အရွယ်ကြီးရင့်သူများနှင့် ရောဂါအခံရှိသူများကဲ့သို့ ထိခိုက်လွယ်သူများဟု မယူဆနိုင်သော်လည်း ယင်းတို့၏ လုပ်ငန်း တာဝန် များနှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများမှ တစ်ဆင့် လူဦးရေအများအပြားနှင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထိတွေ့ ဆက်ဆံနေသူများ ဖြစ်သင့် ပါသည်။ ထိုသူများမှာ ကျောင်းဆရာ/ဆရာမများ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအလုပ်သမားများ၊ ဘဏ်ဝန် ထမ်းများ၊ ကုန်စည် ရောင်းချ သူများ၊ အစားအသောက်၊ အဖျော်ယမကာနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူများ၊ ခေါင်းရွက်ဗျပ်ထိုး စျေးသည်များနှင့် စားသောက် ကုန်ရောင်းချသူများ ဖြစ်ကြပါသည်။ ဤစာရင်းမှာ ပြည့်စုံလုံလောက်သော စာရင်းတော့မဟုတ်ပါ။ ပြောင်းလဲ နေသော ယင်းတို့၏ လုပ်ငန်းသဘာဝနှင့် ယင်းတို့၏ လှည့်လည်သွားလာလုပ်ကိုင်ကြရသော သဘော သဘာဝများကြောင့် အချို့ကို ခြေရာ ခံရန် အလွန်ခက်ခဲနိုင်ပါသည်။ သို့သော် ရောဂါပိုးကို ပြည်သူအများစုသို့ တစ်ဆင့် ကူးစက်စေနိုင်ရန် အလားအလာ အရှိဆုံး ဖြစ်သည့် ထိုသူများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းကြောင့် ရရှိနိုင်မည့် အကျိုး ကျေးဇူးများသည် တွေ့ကြုံရမည့် အခက်အခဲများ ထက် ပိုမိုအလေးသာမည်ဖြစ်ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားလူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်

ရက်စွဲ၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၄ ရက်